Wanneer dichtbevolkt overgaat in overbevolkt is een kwestie van opvatting. Niemand zal bestrijden dat Nederland dicht bevolkt is, met mensen bedoelen we dan. De bevolking is in de laatste honderd jaar flink gegroeid. In 1919 woonden er 6,7 miljoen mensen in Nederland, in 2019 waren het er 17,4 miljoen.
Een oorzaak is de vergrijzing. Was de levensverwachting in 1919 nog 62 jaar, door verbeterde gezondheidszorg, veiligheid op het werk en hygiëne was hij in 2019 gestegen tot 82 jaar. Woonden er in 1919 in Nederland nog maar 400 000 mensen van 65 jaar en ouder, in 2019 waren dat er al 3 340 000.
Een belangrijke oorzaak voor de stijging van het inwonertal is ook het geboorteoverschot. Tot de tweede Wereldoorlog ligt het om de 100 000 mensen per jaar. Daarna komt de babyboom en loopt het overschot op tot 150 000 per jaar om vanaf 1973, voornamelijk door de pil, te dalen naar 20 000. Optimisten onder ons zagen een stabilisering komen rond de 13 miljoen inwoners. Dat is ook zo gebeurd, Nederland kent al sinds jaren ongeveer 13,5 miljoen Nederlandse inwoners.
Toen kwam de immigratie.
Emigratie en immigratie zijn normale verschijnselen in een staat. Nederland kende de immigratie van Vlamingen in de eerste Wereldoorlog, de meeste gingen na de oorlog weer terug naar Vlaanderen, en van Kolonialen en Molukkers uit Indonesië, na de afscheiding van Indië van Nederland. Onze boeren emigreerden naar Australië en naar Canada. Maar emigratie en immigratie hielden elkaar in balans.
Eind vorige eeuw veranderde de situatie. Europa en Nederland werden ontdekt door de inwoners van de armoelanden. Grote groepen slecht opgeleide mensen kwamen op de vetpotten af. Bovendien kwamen uit Europese landen met lage lonen veel werkers om het werk in de tuinbouw te doen waar Nederlanders geen zin meer in hadden. Velen van hen bleven hangen.
Resultaat: al in 1998 wonen er 2,6 miljoen mensen met een migratieachtergrond in Nederland, in 2019 is dat opgelopen tot meer dan 4 miljoen. Samen met de 13,5 miljoen Nederlanders kom je dan op de huidige 17,7 miljoen. In de twee grootste steden zijn inmiddels de inwoners met een migratieachtergrond in de meerderheid.
Hoe dicht is Nederland bevolkt? In Nederland wonen gemiddeld 421 mensen per vierkante kilometer, ongeveer gelijke waarden vinden we voor België en India. Bangladesh en de stadstaten zoals Singapore hebben het dubbele.
De landen om ons heen zijn minder dicht bevolkt, Duitsland heeft 225 en Frankrijk 104 mensen per vierkante kilometer. De VS hebben minder dan een tiende van onze bevolkingsdichtheid en Canada minder dan een honderdste. Kortom, onze bevolkingdichtheid is heel hoog maar we zijn niet per se overbevolkt.
Naast mensen wonen er ook dieren in Nederland, nuttige dieren en gezelligheidsdieren. De eerste groep omvat o.a. 45 miljoen kippen, 12 miljoen varkens, 4 miljoen runderen en een half miljoen geiten. De gezelligheidsdieren bestonden in 2015 onder andere uit anderhalf miljoen honden en twee en een half miljoen katten.
Dat de dieren net als wij, zuurstof uit de lucht inademen en CO2 uitademen is niet erg. Ze hebben geen eigen auto, ze reizen weinig en hebben geen verwarming nodig, hun CO2 zal de klimaatverandering niet veroorzaken.
Maar de boeren en de bezitters van een gezelligheidsdier zouden wel voor de opruiming van de uitwerpselen van hun dieren moeten zorgen of voor de kosten van de opruiming door anderen moeten betalen.
Als de prijs van de kaas zo laag is dat die kosten niet kunnen worden opgebracht, moeten de boeren maar naar Canada verhuizen. Jammer van de hoogontwikkelde bedrijven, die dan voor Nederland verloren gaan. Maar tenslotte betalen mensen in Nederland ook voor de opruiming van hun eigen uitwerpselen.