Het heelal ontstond met de oerknal, de Big Bang 13.8 miljard jaar geleden, de aarde en de zon ontstonden ongeveer gelijk 9.2 miljard jaar later. Nog een miljard jaar later zijn de eerste tekenen van leven op aarde. De vraag, wanneer leefde de eerste mens, kan heel verschillend worden beantwoord afhankelijk van wat mens genoemd wordt, een miljoen jaar geleden leefde al de homo erectus, dat is niet een homo met een erectie, maar een aapachtige mens die rechtop liep. Het duurde tot 120 duizend jaar geleden voor deze ‘mensen’ een herseninhoud hadden die in de buurt komt van de onze.
Vele diersoorten zijn ontstaan en weer uitgestorven, meestal onder invloed van een veranderend klimaat. In Nederland heerste in het carboon, 300 miljoen jaar geleden, de tijd waarin de kolenlaag onder Nederland is ontstaan, tropische temperaturen. Tijdens de ijstijden, vanaf 300 duizend jaar geleden was Drenthe gedeeltelijk permanent met ijs bedekt en de gemiddelde temperatuur in juli was min 10º C. De primitieve mens heeft de ijstijden overleefd.
Veranderingen in de eigenschappen volgens Darwin gaan langzaam. Maar als de natuur een handje geholpen wordt kan het vlugger. De getemde wolf als huishond was er 3000 jaar geleden voor het eerst, nu zijn er door menselijke selectie meer dan drie honderd soorten huishonden, kleine schoothondjes, stoere waakhonden, snelle jachthonden en slimme herdershonden. Geholpen door de kweker ontstaan er ieder jaar nieuwe rozenrassen en felgekleurde vruchten zonder pitten.
Blijft de mens zich ook veranderen? Het meest gerucht makende boek over dit onderwerp is de roman getiteld 1984, uitgegeven in 1949 en geschreven door George Orwell. Het boek gaat weliswaar meer over sociale veranderingen dan biologische, desalniettemin is nu duidelijk dat hij zich vergiste in de tijdsschaal. De vele kleine stapjes waarin een verandering zich voltrekt betekent dat voor mensen, die maar één keer per jaar baren en daar dertig jaar mee wachten, een verandering pas na zeer vele millennia zichtbaar wordt.
Sommige van de ideeën voor de distopie ( het tegengestelde van een utopie) waar Orwell over schrijft zouden op een zeer lange termijn best kunnen ontstaan. Bijvoorbeeld het ontstaan van twee soorten mensen. Eén ervan zeg maar de werkbijen worden geproduceerd in een fabriek. Door klonen van geschikt materiaal is een gevarieerd aanbod mogelijk. Alle gekloonde mensen krijgen een chip met kennis in de schedel ingeplant zodat ze zich dingen kunnen herinneren die ze nooit hebben meegemaakt. Ze hoeven ook niet naar school om hun vak te leren, het staat op de chip. Ze zijn onvruchtbaar en sterven een geprogrammeerde dood als hun organen niet meer goed werken.
Daarnaast is de soort die zich heeft verbeterd en dat nog steeds doet. Alleen hoogbegaafde vrouwen mogen kinderen krijgen, ze worden in vitro bevrucht met zaad van hoogbegaafde sterke mannen. Vergeleken met de huidige mens zijn ze groter en sterker, de herseninhoud en hun levensverwachting is met 30% toegenomen, ze hebben naar huidige maatstaven een IQ van 150 en hun weerstand tegen ziektes is heel sterk.
Het geheel staat onder leiding van Big Brother, onze geliefde leider, die met milde maar straffe hand het schip op koers houdt. Ik zie niet in waarom hij volgens Orwell voortdurende oorlogen tussen oost en west nodig zou hebben om zijn gezag te handhaven. Ook criminaliteit is geen probleem, het is niet ingebouwd in de chip. De rivaliteit in de kring rond de grote leider zou wel problematisch kunnen zijn.
Wat betreft de tijdschaal, de techniek is nu al grotendeels beschikbaar. Grote veranderingen komen meestal na catastrofes, zoals het einde van het koloniale tijdperk na de tweede wereldoorlog.
We zijn nu op weg naar de maximum temperatuur van het huidige interglaciaal. Afhankelijk van ons vermogen om de groei van de wereldbevolking te stoppen en het koolstof gebruik van de mens te verminderen kan die temperatuur hoger of lager uitvallen. In het ongunstigste geval lopen west Nederland en wereldwijd andere laag gelegen gebieden zoals New York, Florida en Hamburg onder water. Dit alles veroorzaakt grote volksverhuizingen, die zouden kunnen leiden tot grote sociale veranderingen.
Grote volksverhuizingen zullen ook het gevolg zijn van de volgende ijstijd. De Noordzee wordt droog en de mens trekt naar gebieden waar nu tropische temperaturen heersen, in Drenthe is de temperatuur dan zo laag als nu aan de Noordpool.
Over het lot van uw kinderen en kleinkinderen hoeft u zich geen zorgen te maken. De hoogste temperatuur laat nog wel een eeuw op zich wachten, de laagste temperatuur bereiken we pas over tenminste tienduizend jaar.
Johannes Tegendraedt