Im wunderschönen Monat Mai
Als alle Knospen sprangen
Da ist in meinem Herzen
Die Liebe aufgegangen
Im wunderschönen Monat Mai
Als alle Vögel sangen
Da hab’ ich ihr gestanden
Mein Sehnen und Verlangen
De verliefde dichter is Heinrich Heine, het gedicht is verklankt door Robert Schumann in 1840.
Dichterliebe is een cyclus van zestien liederen. Het is een voorbeeld van de rijke liedtraditie die Duitsland heeft.
Ik heb niets tegen ‘in mei leggen alle vogeltjes een ei’, maar dat is wat minder poëtisch.
Nederlanders, speciaal jongeren spreken en lezen geen Duits meer. Direct na de tweede wereldoorlog werd het rooster van de middelbare school veranderd. Duits werd pas in de tweede klas onderwezen, niet meer vanaf de eerste klas, Engels maakte een omgekeerde beweging. De loyaliteiten lagen toen duidelijk.
Het einde voor het Duits kwam toen niet meer de overheid bepaalde wat geleerd moest worden, maar de leerling mocht kiezen. Door de toen al vergevorderde Amerikanisering lieten de leerlingen massaal het moeilijke Duits vallen en beperkten zich tot het Engels.
De herdenkingsmaand mei is een goede maand om je weer eens te herinneren dat de voortdurende strijd in Europa om de hegemonie er uiteindelijk alleen maar toe heeft geleid dat de hegemonie naar Amerika is gegaan. En hoewel iedereen dat weet kunnen we het binnen Europa toch nog steeds nergens over eens worden, al sterven we dan niet meer in de loopgraven.
Tijdens de eerste wereldoorlog sprak Kaiser Wilhelm over Amerika nog schamper van een volk van handelsreizigers. Mede door de bijdrage van de Amerikanen verloren Oostenrijk en Duitsland deze oorlog en eindigde de Kaiser in Doorn waar hij zich volgens Wilhelmina maar moest bezighouden met houthakken.
Ik ben door mijn goede vader Tegendraedt opgevoed in goed calvinistische traditie met: stel niet uit tot morgen wat ge heden doen kunt. Amerikanen hebben toch meer iets van: ’tomorrow is another day’ en ‘we cross that bridge when we get there’.
Maar ik weet ook dat de Duitse elite, toen het nog kon, niet de moed had zich te verzetten tegen het schorem dat zich verenigde in de SA bruinhemden van Röhm en dat veel Nederlanders dachten dat ook deze oorlog, net als de eerste wereldoorlog, hun deur wel weer voorbij zou gaan.
Om de oorlog te winnen moesten de Amerikanen oprukken, de Amerikaanse wereldhegemonie was een logisch gevolg.
Maar moet dit nu betekenen dat de grote (Joods)Duitse culturele erfenis voor ons ontoegankelijk wordt?
Ik hoop het niet.
Soms gebeurt er dan ineens iets wonderlijks: potsenmaker en groothandelaar in kermisvermaak, Paul de Leeuw, zingt in een tv uitzending ‘Im wunderschönen Monat Mai’, omdat hij het lied zo mooi vindt.
Zijn uitvoering is natuurlijk niet perfect, maar de moed om het te zingen voor een publiek dat zoiets nooit meer hoort, vind ik geweldig. Bovendien is het een moeilijk lied.
Ik kan mij voorstellen, dat er onder mijn lezers mensen zijn die graag zingen en het ook wel eens willen proberen. Voor hen ligt een scan van de pianopartij met zangstem klaar. Mail ‘Tegendraedt Dichterliebe’ naar tegendraedt@gmail.com en een scan wordt u gratis toegestuurd.
Johannes Tegendraedt