Niet alle mensen zijn gelijk, er zijn mooie en lelijke. Voor de lelijke is het misschien een troost dat lelijkheid duurzamer is.
Wat is eigenlijk duurzaam? In mijn kinderjaren hoorde je er nooit over. Voor mij is duurzaam kapotte schoenen laten maken in plaats van nieuwe kopen. Maar wat nu als repareren duurder is dan nieuwe kopen? Dan lijkt het erop dat duurzaam inderdaad duur is. Veel hangt af van de verhouding van de kosten van kapitaal tot de kosten van arbeid. Momenteel is kapitaal bijna gratis, arbeid blijft duurder worden, de nieuwe schoenen worden goedkoper, de schoenmaker duurder.
Het internet levert 13 verschillende definities van duurzaam, in alle slaat duur op de periode, de lange duur, in alle staat de mens centraal als veroorzaker van verslechtering van zijn eigen leefomgeving. Het zal de vissen toch zo een zorg zijn als Amsterdam onder water verdwijnt, minder vissers is voor hen belangrijk.
De mens schept zijn eigen problemen en voornamelijk omdat er zoveel mensen zijn. Ik sprak met u over levensverwachting. Stel de mensen in Afrika krijgen hun problemen onder controle en hun levensverwachting stijgt naar Europese waarden, dan stijgt de wereldbevolking met 450 miljoen mensen. Als we op de lange duur allemaal 20 jaar ouder worden dan komen er nog eens 1750 miljoen bij de 7000 miljoen die er al zijn. Waarmee ik maar wil zeggen dat een duurzame samenleving alleen mogelijk is als we de bevolkingsgroei onder controle krijgen.
Where are you from, vroeg mij een meisje in Singapore. Ik kom uit Nederland, Holland. Daar ben ik nooit geweest zei ze, Holland is toch dat land waar alle oude mensen worden vermoord? Over reputatie gesproken! Hoezeer ik ook ervoor pleit het moment van overlijden de keuze van het individu te laten, dan nog lijkt het begrenzen van leven niet de oplossing, we moeten de bevolkingsgroei aan de bron bestrijden. Als wereldwijd alle vrouwen bij de geboorte van hun tweede kind worden gesteriliseerd groeien we langzaam naar een evenwicht.
Stel we krijgen de bevolkingsgroei in de greep zijn dan alle problemen opgelost? Dat is helaas niet het geval, er is ook een autonome stijging die correleert met de wereldwijde welvaartsgroei. Een voorbeeld: als China dezelfde autodichtheid moet krijgen als de VS, dan staat ons nog een flinke groei van het wereldwijde autopark te wachten.
Auto’s verbranden koolwaterstoffen voor hun energie behoefte, het menselijk lichaam verbrandt koolhydraten, zij het op een wat ingewikkelder manier, beide produceren kooldioxide (CO2), dat verantwoordelijk gehouden wordt voor stijging van de temperatuur op aarde en de verandering van het klimaat. Maar één rijdende middenklasse auto produceert per uur evenveel CO2 als 400 mensen, een Boeing 747 evenveel als een miljoen mensen. Ik schreef al eerder het uitrusten van auto’s met elektromotoren is volstrekt zinloos als niet tegelijkertijd de elektriciteitsproductie omgesteld wordt op kern- zon- en windenergie. Sterker nog: auto’s laten lopen op stroom die gemaakt is door het verbranden van steenkool, is het paard achter de wagen spannen.
Vervoer is niet de enige energievreter, verwarming en verkoeling van onze omgeving is minstens even belangrijk, in Nederland hebben we verwarmde zwembaden, in Saoedi-Arabië wordt het zwembadwater gekoeld.
Soms wordt gesuggereerd, dat bossen duurzaam zouden zijn en bijdragen aan de vermindering van kooldioxide. De boom neemt weliswaar CO2 op, maar maakt daar eigen weefsel van. Aan het einde van zijn leven wordt de boom verbrand of hij vergaat, de koolstof komt dan weer als CO2 in de lucht.
Ook ons voedsel is onderwerp van kritiek geworden. Oorspronkelijk leefden we van verzamelen en van de jacht. Op die manier kun je geen miljarden mensen voeden. Het graan wordt geteeld, de jacht levert nog maar voedsel voor enkelingen, de kippen, de varkens en de runderen worden gekweekt evenals een groot deel van onze vissen, ze worden gekweekt om te worden opgegeten. Voedsel kan niet duurzaam zijn, de productie wel. Als we echter de bevolkingsgroei niet weten te stoppen wordt hongersnood onvermijdelijk. Die hongersnood kan nog een tijdje worden uitgesteld als we het graan dat we nu als veevoeder gebruiken zelf opeten. Zo niet dan kunnen we de oorlogen om grond en graan tegemoet zien.
Johannes Tegendraedt