De naam Middenoosten is een typisch overblijfsel uit de tijd waarin Europa werd gezien als het centrum van de wereld. Voor de Chinezen zou het Middenwesten moeten heten.
Het Middenoosten was in de eerste helft van de vorige eeuw goeddeels protectoraat, lees kolonie, van het Britse Imperium en de Franse Republiek. Palestina was na de tweede wereldoorlog nog steeds Brits protectoraat. Zou dat niet het geval geweest zijn, dan was de staat Israel nooit ontstaan. Joden zouden zoals voor de wereldoorlog moeten samenleven met Arabieren in Palestina. Te bedenken is dat er tussen Joden en Arabieren toen nog nauwelijks haat was. De Holocaust is een hersenkronkel van Duitsers en Oostenrijkers niet van Arabieren. De Arabieren zijn de Joden pas gaan haten na de Stichting van de staat Israel op hun grondgebied.
Een ander gevolg van die koloniale tijd is, dat veel van de grenzen tussen de landen van het Middenoosten getrokken zijn in Londen, met een liniaal, zonder respect voor de historische bewoners. Zo werd Koerdistan, het land van de Koerden geen zelfstandige staat maar opgedeeld tussen Syrië, Irak en Turkije. Een ander gevolg is dat voor sommige staten de nationaliteit nauwelijks telt, de stam of het geloof is het bindende element.
Bovendien zijn landen als Turkije, Perzië (het huidige Iran) en Armenië ooit veel groter geweest en ook de herinnering aan vergane grootheid, zoals het Turkse Kalifaat, zorgt voor instabiliteit in de regio.
De Islam wordt vaak gezien als een bindend element in het Midden Oosten. Niets is minder waar. Al snel na de dood van de profeet Mohammed ontstond er onenigheid over zijn opvolging. Sindsdien zijn de soennieten en de sjiieten onverzoenlijke vijanden. De sjiieten wonen merendeels in het Noorden van het Middenoosten, de soennieten in het Zuiden en in Noord Afrika. Irak is in meerderheid sjiietisch, maar is, tot de Amerikanen kwamen, door de soennieten met harde hand geregeerd. Nu bevechten de sjiieten en de soennieten elkaar in Irak te vuur en te zwaard.
Te bedenken is ook dat de Islam net als vele andere godsdiensten niet mee is geëvalueerd met de toegenomen kennis van de exacte wetenschappen. Zij past beter bij een ouderwetse oligarchische regeringsvorm. Bezint eer ge begint met het democratiseren van het Middenoosten.
De grootste oorzaak voor instabiliteit in het Middenoosten is de staat Israel. Ik ben geen bewonderaar van die staat. Ik heb wel begrip voor de wens naar een eigen staat van de Joden na alles wat hen als volksgroep in andere staten is aangedaan, maar het idee dat voor iedere jood die gedood wordt tien Palestijnen moeten sterven is onverdraaglijk.
Het blijven bouwen van Joodse woonwijken op Palestijns gebied rond Jeruzalem om zo een ‘fait accompli’, een Joods Jeruzalem, te bewerkstelligen en een Berlijnse muur in Israel, die nog veel onrechtvaardiger is dan zijn voorganger, zou door Amerika niet mogen worden geaccepteerd.
Dat zou, meer dan een inval in Irak, een werkelijke bijdrage zijn voor een grotere stabiliteit in het midden Oosten.
Tot slot nog iets over de aardolie. In veel, maar niet alle staten in het Middenoosten zit aardolie in de grond. Palestina heeft geen, Kuweit heeft per inwoner erg veel. Sinds enige decennia wordt ook gas, dat in het midden oosten geen waarde had, gebruikt door het vloeibaar te maken en dan te verschepen naar landen waar het olie kan vervangen.
Amerika, de grootste gebruiker van gas en olie, was doordat de eigen velden leeg raakten afhankelijk geworden van het Middenoosten. Het laatste decennium echter zag de ontwikkeling van de winning van schaliegas en olie, vooral in Amerika, dat nu weer onafhankelijk van het midden oosten is geworden. Daardoor is de kans, dat Amerika Israel gaat aanzetten tot een, ook voor de Arabieren eervolle vrede, heel klein geworden.
Johannes Tegendraedt