We worden tegenwoordig goed geïnformeerd over wie rijk is. Er is een weekblad dat ieder jaar opsomt wie hoe rijk is. Wie niet op de lijst staat is dus niet rijk, wie bovenaan staat is de rijkste. Hoe de redactie van het blad aan zijn wijsheid komt wordt niet vermeld, ik neem aan dat de belasting inspecteur niet meewerkt en dat de informatie dus komt uit vrije nieuwsgaring.
Wij Tegendaedten vinden dat de waarde van ons bezit niet openbaar hoort te zijn, maar er zijn blijkbaar ook mensen die de redactie bellen om te protesteren dat hun kapitaal te laag is ingeschat en dat ze niet op plaats vijftig maar op minder dan dertig horen te staan. Een lage plaats zou hun kredietwaardigheid negatief beïnvloeden.
Mij valt op dat de oude adel bijna geheel ontbreekt. De vooraanstaande posities, de landgoederen, de relaties, de goede scholen het heeft niet geleid tot hedendaagse rijkdom. Wij Tegendraedten zijn een goed voorbeeld. Wij behoren dan wel niet tot de adel maar wel tot het patriciaat. Mijn oom heeft het familie landgoed dat ver onder water stond voor één gulden moeten verkopen aan de gemeente.
Wie ook ontbreekt is de intellectuele elite, de professoren, de academici, de Nobelprijswinnaars. Hen vind je bij een inkomen van twee tot driemaal modaal en hun bezit is hun eigen huis voor zover het is afbetaald.
Voor de intrede in de club van miljardairs zijn geen schooldiploma’s nodig, Joop van den Ende, volgens de publicatie eigenaar van 1600 miljoen euro heeft nooit een middelbare school van binnen gezien. Hij heeft zijn vermogen ook niet geërfd maar zelf verdiend.
Er staan veel families op de lijst. De oprichter van het bedrijf is overleden, de familie heeft een groot aandeel in het bedrijf gehouden en deelt de lakens uit. Zij handelen in bier, broeken, gezondheid zonder recept en keukengerei. Onder de nieuwere rijken, echter met slechts tientallen miljoenen, is ook de groep beroepsvoetballers.
Van het inkomen uit hun bezit kunnen rijken ook na het afstaan van de helft aan de belasting goed leven. Toch is één van de opvallendste dingen dat de rijken niet opvallen door exuberant met geld te smijten. En omdat ‘je niet meer kan eten en drinken dan genoeg’ is er ruimte. Vroeger ging er veel naar de kerk, nu niet meer. Maar dan hoor je de fantastisch pianospelende broertjes Jussen opeens zeggen dat hun dure lessen in verre landen alleen mogelijk zijn omdat Joop van den Ende de rekening opraapt. Om misverstanden te voorkomen wil ik hier wel even zeggen dat wij Tegendraedten geen fan zijn van zijn TV series en dat wij zijn musicals nooit bezoeken.
Uit het bovenstaande moge blijken dat de rijken niet een starre, gesloten groep vormen en dat er ruim mobiliteit in zit, zowel naar boven als naar beneden. Er is ook alle reden onze afgunst te onderdrukken. Wie bij de rijken wil horen moet de hand aan de ploeg slaan, lef hebben en slimmer zijn dan zijn concurrenten.
De vraag is nu waarom de overheid niet alleen het inkomen uit bezit, maar ook het bezit zelf zo zou moeten belasten zo dat het samen met de successiebelasting het bezit opeet. Het privé bezit ligt niet in een oude sok in de kast maar is geïnvesteerd in bedrijven. Geen zinnig mens kan volhouden dat de overheid beter in staat is bedrijven te leiden dan particulieren. De overheidsfinanciën munten uit door primitiviteit en zoiets simpels als een balans, waar de waarde van het bezit wordt vergeleken met de grootte van de schulden, verplicht voor alle bedrijven, is bij de overheid onbekend. Bovendien wordt de overheid geleid door mensen met een ambtelijke of politieke carrière, die nooit hebben geleerd dat geld moet worden verdiend en niet ingehouden bij anderen. De laatste decennia is de Nederlandse overheid ook zelf tot het besef gekomen dat ze geen goede bedrijfsleider is. Ook daarom is er gedesinvesteerd, staatsbedrijven zijn verkocht, zoals de PTT, DSM en andere. De overheid doet eigenlijk alleen nog in failliete bedrijven die uit de wind worden gehouden omdat de maatschappelijke schade van het faillissement te groot zou zijn.
Wij Tegendraedten gunnen de rijken hun bezit. Ons rampscenario is dat de Nederlandse staat om de afgunst van minder geslaagden te bevredigen, de rijken zo gaat belasten dat ze vluchten en zich vestigen op de Kaaimaneilanden.
Johannes Tegendraedt