Ik leef en heb geleefd in een rustige tijd. Tijdens de tweede wereldoorlog was ik te jong om er veel van te merken, daarna heerste er in Nederland vrede. Natuurlijk werd er gevochten in Korea en in Vietnam, in Palestina en Perzië, in Kongo en Kashmir en in nog veel meer plaatsen, maar Nederland bleef gespaard. Wij konden ons concentreren op de productie en verkoop van gas, kaas en tulpen, de welvaart bleef stijgen.
Nu slaap ik soms slecht. Ik heb het opgegeven voor het slapen gaan naar het nieuws te kijken. We glijden steeds verder af naar een wereld waar het recht van de sterkste en het gelijk van de luidruchtigste mooiprater heerst. Er zijn voortdurend uitslaande branden, die de sterken dan trachten te blussen door vanaf een veilige hoogte of uit onbemande vliegtuigen bommen te gooien.
Tot Joe Sixpack en Jan Modaal dringt het maar nauwelijks door, het gaat erom of hun voetbal club kampioen wordt. Brood en spelen noemen historici het, onder verwijzing naar de ondergang van het Romeinse Rijk. Voor wie de parallellen zelf wil onderzoeken hij leze: the history of the decline and the fall of the Roman Empire van Gibbon, uitgegeven in 1880, en nog steeds richtingwijzend.
De mensen die de bommen op hun hoofd en haard krijgen zijn zozeer opgefokt door mooipraters dat ze zelfs bereid zijn zich voor het ene ware geloof op te blazen en vele andere mee te nemen in de dood. Het valt ze niet eens op dat de mooipraters zichzelf nooit aanmelden om als martelaar te sterven.
Ook blijkt het enig ware geloof niet enig. Er blijken tenminste twee richtingen te zijn de sjiieten en de soennieten, waarvan de orthodoxe varianten elkaar naar het leven staan. Prima hoor ik sommigen van u zeggen, zolang ze elkaar bevechten hebben wij het rustig.
Maar zo werkt het niet. Wij zijn onder leiding van de VS tot de opvatting gekomen dat wij zijn geroepen om de wereldrechtsorde te beschermen door de partij die volgens ons gelijk heeft te steunen. Maar omdat wij ons nogal eens vergissen in de motieven van anderen blijken wij vaak de verkeerde kant te kiezen. Als je die vergissing inziet kan het dan gebeuren dat je wordt beschoten met wapens die zelf hebt geleverd.
Het heeft lang geduurd, maar de miljoenen ontheemden, die door de bombardementen alles verloren hebben en dagelijks op hun telefoon de welvaart in Europa zien, hebben besloten naar Europa te gaan, desnoods lopend met een baby op de arm. Jan Modaal zit niet op ze te wachten. Nu is de wachttijd voor een woning die je beneden de kostprijs kunt huren al erg groot. We moeten de grenzen sluiten heet het. Niemand zegt erbij hoe dat dan moet. Moet je dan de gammele bootjes die naar Griekenland en Italië varen met een groot marineschip omduwen zodat iedereen verdrinkt? Afschrikken heet dat.
Ik kan me niet voorstellen dat Jan Modaal dat wil. Dus zal hij ermee moeten leven dat ze komen. Door hun komst gaat de economie zeker groeien maar niet zo hard dat we er allemaal beter van worden. Jan Modaal moet inleveren. Maar tijdens de eerste wereldoorlog hebben we naar schatting een miljoen Belgen opgenomen, die kwamen ondanks een door de Duitsers gebouwde 200 km lange versperring waarop 3000 Volt stond en waarop veel Belgen de dood vonden, ze bleven komen. De meesten gingen ook weer weg, zodra dat kon.
We zouden wel iets kunnen leren. We zouden de arrogantie dat wij, de VS voorop, wereldpolitie- agent zijn, moeten opgeven, geen partij kiezen en zeker geen bommen gooien. We zouden kunnen proberen te bemiddelen om het grenzeloze leed en de immense kapitaalvernietiging te voorkomen.
Johannes Tegendraedt